آشنایی با پنج چشم - همشهری آنلاین

آشنایی با پنج چشم - همشهری آنلاین

همکاری نزدیک اطلاعاتی انگلیس و آمریکا در سال 1946 میلادی که در توافق‌نامه «UKUSA» مصوب شد، در نهایت به اتحاد «پنج چشم»(Five Eyes) منجر شد که اغلب به صورت اختصار EYFV هم نوشته می‌شود.

پنج کشور عضو این اتحاد اطلاعاتی که همه انگلیسی‌زبان هستند توافقی برای اشتراک‌گذاری اطلاعات و تکنیک‌هایی برای جمع‌آوری آن دارند.

روند تشکیل این گروه از اتحادی سری در دوران جنگ جهانی دوم میان تیم‌های کدگشایی انگلیس و آمریکا آغاز شد.

نیروهای متفقین، منشور آتلانتیک را برای رسیدن به اهداف خود برای دوران پس از پایان جنگ جهانی نوشتند. سامانه نظارتی اشلون در طول جنگ سرد ابتدا توسط فایو آیز توسعه داده شد تا بر ارتباطات اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی و بلوک شرق نظارت کنند.  امروزه این سامانه، میلیاردها تماس شخصی مردم جهان را نظارت می‌کند.

اواخر دهه 1990 وجود اشلون به اطلاع عموم رسید و بحث‌های زیادی در پارلمان اروپا و در کنگره ایالات متحده آمریکا بر سر ان بالا گرفت.  از سپتامبر 2001 تاکنون، گروه فایو آیز به عنوان بخشی از تلاش‌ برای پیشگیری از انجام حمله‌های تروریستی،توانایی نظارتی خود را بیشتر کرده‌ که تأکید بیشتر آن بر وب بوده‌است.

 پروژه جاسوسی اشلون با استفاده از 120 ماهواره و گیرنده روزانه حدود سه میلیارد تماس تلفنی، فکس و ایمیل را ذخیره می‌کند.

 توافق‌های دیگری در جهان بین دولت‌ها با هدف برقراری امنیت متقابل انجام‌شده‌ است که از جمله این توافق‌ها می‌توان به نه چشم و چهارده چشم اشاره کرد که بیشتر شامل کشورهای اروپایی می‌شوند.

ادوارد اسنودن،پیمان‌کار سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا و پیمانکار سابق آژانس امنیت ملی این کشور در اسنادی اعلام داشته است که گروه موسوم به «شرکای پنج چشم» عملاً فراتر از برنامه‌های جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا (NSA)، اقدام می‌کنند. برای مثال، سرفرماندهی ارتباطات دولتی انگلیس (GCHQ) دارای سیستمی است موسوم به «تمپورا» و در آن اطلاعات شهروندان جمع‌آوری و پردازش می‌شود و البته توجه چندانی به حقوق بشر نمی‌شود. در این روش همه اطلاعات به دقت زیر نظر گرفته می‌شود.

دولت‌های انگلیس و آمریکا با شنود مکالمات تلفنی و جاسوسی از فعالیت‌های اینترنتی مردم، جهانیان را با حقیقت شوک‌آوری روبه‌رو کردند.

دو پروژه جاسوسی «پریسم» به مدیریت آژانس امنیت ملی آمریکا و برنامه «تمپورا» به مدیریت سرفرماندهی ارتباطات دولتی انگلیس، با هدف شنود مکالمات تلفنی و زیر نظر گرفتن فعالیت‌های اینترنتی مردم به وجود آمده‌اند و نمودی بارز از تجاوز به حریم خصوصی افراداند.

کابل‌های فیبر نوری ، انتقال‌دهنده مکالمات و فعالیت‌های اینترنتی‌ای که از انگلیس می‌گذرد، آمریکا را به اروپا متصل می‌کنند. در پروژه جاسوسی تمپورا، انگلیس با نفوذ به این کابل‌های فیبر نوری تمام اطلاعات انتقالی مردم را جمع‌آوری و در سرفرماندهی ارتباطات دولتی انگلیس ذخیره می‌کند. از سوی دیگر، اکثر فیبر نوری‌هایی هم که از شمال اروپا خارج می‌شوند، از انگلیس عبور می‌کنند.

طبق اسناد موجود سری منتشر شده توسط روزنامه گاردین، روزانه 600 میلیون مکالمه تلفنی از سراسر جهان توسط سرفرماندهی ارتباطات دولتی انگلیس ضبط می‌شود. ناگفته نماند که این اداره تمامی یافته‌ها و اطلاعات آژانس امنیت ملی آمریکا را نیز در اختیار دارد و بالعکس.

حدود 850 نفر در آمریکا برای تجزیه و تحلیل داده‌های آژانس امنیت ملی آمریکا و یا داده‌هایی که از متحدان این کشور به دست آمده است، در این سازمان مشغول کار هستند.

آژانس امنیت ملی آمریکا نیز یافته‌های خود در پروژه پریسم را در اختیار سرفرماندهی ارتباطات دولتی انگلیس قرار می‌دهد.